قرارداد کاری، قراردادی است بین کارفرما و کارگر که حقوق، مسئولیت ها و وظایف شغلی آنها را مشخص می کند که اینها «شرایط قرارداد» نامیده می شوند. ماده 7 قوانین و مقررات کار، قرارداد کار را چنین تعریف می کند:
«قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی و شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت، یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد.»
دانلود نمونه قراردادهای کاری موقت، حق الزحمه ای/مشاوره ای و ساعتی
برای دانلود نمونه قرارداد پیمانکاری، مقاطعه کاری، حق العمل کاری کلیک کنید.
شرایط یک قرارداد
شرایط قرارداد می تواند از منابع مختلفی استنباط شود. به عنوان مثال:
- موافقت شفاهی بین کارفرما و کارگر
- قراردادهای مشابه برای مشاغل مشابه
- الزامات قانونی و عرفی
- شرح شغل و شرایط احراز شغل
- ارزشیابی شغل در آن شرکت
- توافقات جمعی و صنفی
قرارداد کار به محض پذیرش پیشنهاد کاری منعقد می شود. اگر کار را شروع کنید، نشان می دهد که کار را با شرایط پیشنهادی کارفرما پذیرفته اید، حتی اگر ندانید که شرایط کار چه چیزهایی هستند. لازم نیست قرارداد کاری شما به صورت کتبی باشد، اما شما باید یک سند کتبی از شرایط کلی کار را حداکثر ظرف یک ماه پس از شروع کار در دست داشته باشید تا در آینده بتوانید به آن مراجعه کنید. داشتن یک قرارداد کتبی می تواند اختلافات با کارفرمای شما را در آینده برطرف کند و به شما در درک حقوق شغلی خود کمک کند. تبصره 3 ماده 7 قوانین و مقررات کار در این خصوص چنین است که:
«قراردادهایی با بیش از 30 روز باید به صورت کتبی و در فرم مخصوص که توسط وزارت کار و امور اجتماعی در چارچوب قوانین و مقررات تهیه و در اختیار طرفین قرار می گیرد، باشد.»
اگر چیزی در قرارداد شما وجود دارد که در مورد آن مطمئن نیستید یا مبهم است، از کارفرما بخواهید تا برای شما به طور شفاف توضیح دهد و در صورت لزوم در متن قرارداد آورده شود. باید مشخص شود که چه چیزهایی به لحاظ قانونی الزام آور هستند و چه چیزهایی نیستند. به عنوان مثال، قوانین و دستورالعمل های داخلی شرکت ممکن است چارچوب اقدامات و رفتارهای شما را تعیین کند، اما از نظر قانونی الزام آور نیستند. شما و کارفرمایتان تا زمانی که قرارداد کار خاتمه یابد (معمولاً با اخطار قبلی) یا تا زمانی که شرایط کار تغییر کند (معمولاً در توافقی بین شما و کارفرما) به آن متعهد هستید.
محتوای کتبی قرارداد
اگر شما یک کارمند هستید و بیش از یک ماه برای کارفرمای خود کار کرده‌اید، حق دریافت نسخه کتبی قرارداد را دارید که برخی از شرایط اصلی کار شما را مشخص می‌کند. کارفرمای شما باید این را ظرف یک ماه پس از شروع کار به شما بدهد. محتوای قرارداد حداقل باید شامل موارد زیر باشد:
- نام و مشخصات شرکت و یا نماینده قانونی و صاحبان امضاء
- نام و مشخصات شما به عنوان کارگر/کارمند
- عنوان شغلی شما همراه با حداقل مختصری از شرح وظایف و مسئولیت ها
- مدت قرارداد و یا تاریخ شروع و پایان قرارداد
- نوع قرارداد و زمان بندی کاری
- میزان حق السعی و نحوه پرداخت
- مرخصی ها، تعطیلات، ماموریت و اضافه کاری
- محل یا محل های انجام کار
- تعهدات بیمه ای و مالیاتی طرفین قرارداد
- رویه های انضباطی و کاری خاص شرکت و تعهدات کاری طرفین نسبت به یکدیگر
- شرایط و نحوه خاتمه، تمدید یا فسخ قرارداد
- نحوه حل اختلاف برای موارد احتمالی
ماده 10 قوانین و مقررات کار در مورد محتوای قراردادها چنین تاکید می کند که:
« قرارداد کار علاوه بر مشخصات دقیق طرفین، باید حاوی موارد ذیل باشد:
الف – نوع کار یا حرفه یا وظیفه‌ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد
ب – حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن
ج – ساعات کار، تعطیلات و مرخصی‌ها
د – محل انجام کار
ه – تاریخ انعقاد قرارداد
و – مدت قرارداد، چنانچه کار برای مدت معین باشد
ز – موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل، ایجاب نماید.
ح – شرایط و نحوه فسخ قرارداد کار»
شرایط ضمنی قرارداد
عبارات ضمنی در هیچ کجای قرارداد نوشته نشده اند، اما وجود دارند. اگر در مورد یک موضوع خاص هیچ توافقی بین شما و کارفرمایتان در ظاهر وجود ندارد، ممکن است ذیل یک بند قرارداد پوشش داده شود. شرایط کار نیز می تواند ضمنی باشد زیرا برای اجرای قرارداد ضروری هستند. مهمترین آنها «حس اعتماد و اطمینان متقابل» بین شما و کارفرماست. این بدان معناست که شما و کارفرمایتان برای صادق بودن و احترام به یکدیگر، وابستگی متقابل دارید. به عنوان مثال، کارفرما به شما اعتماد دارد که اموال شرکت را در اختیارتان قرار داده و شما نیز به نوبه خود به کارفرمای خود اعتماد دارید که شما را مورد آزار و اذیت قرار ندهد.
برخی از موارد به این دلیل که بسیار واضح و بدیهی هستند در متن قرارداد نوشته نمی شوند. به طور مثال، حقوق کارگر در حین دوران بیماری. برخی موارد مختص یک کارفرما یا نوع کار است. آنها مواردی هستند که هرگز به طور واضح مورد توافق قرار نگرفته اند، اما با گذشت زمان به بخشی از قرارداد یا عرف کارگاه تبدیل شده اند. به عنوان مثال، ممکن است هر سال پاداش آخر سال دریافت کنید، یا ممکن است شرکت در روزها و یا ساعات خاصی تعطیل شود. اگر یک رویه شرکتی بخشی از قرارداد شما شده است، کارفرمای شما باید به آن پایبند باشد و به طور معمول نمی تواند بدون موافقت شما آن را تغییر دهد. تصمیم گیری در مورد اینکه آیا یک رویه خاص به بخشی از قرارداد تبدیل شده است یا خیر، می تواند بسیار دشوار باشد. تصمیم گیری در این خصوص مرتبط با اداره کار و ارگان های ذیربط است.
تغییر در شرایط قرارداد
اگر شرایط مندرج در قرارداد بنا به دلایلی تغییر کند مثلاً شما یا کارفرمایتان مدت قرارداد، محل کار و غیره را زیر پا بگذارید، در این حالت دیگری حق دارد به دلیل نقض قرارداد شکایت کند. اگر کارفرمای شما توسط شرکت دیگری خریداری شود، یا به مکان جدیدی نقل مکان کند، شرایط و ضوابط فعلی شما باید ادامه یابد، اگرچه مالکان جدید باید یک قرارداد کتبی اصلاح شده به نام خود به شما ارائه دهند. ماده 12 قوانین و مقررات کار در این مورد چنین بیان می کند که:«هر نوع تغییر حقوقی در وضع مالکیت کارگاه، از قبیل فروش یا انتقال به هر شکل، تغییر نوع تولید، ادغام در موسسه دیگر، ملی شدن کارگاه، فوت مالک و امثال اینها، در رابطه قراردادی کارگرانی که قراردادشان قطعیت یافته است موثر نمی‌باشد و کارفرمای جدید، قائم مقام تعهدات و‌حقوق کارفرمای سابق خواهد بود.»
خاتمه قرارداد
قرارداد کار طبق ماده 21 قوانین و مقررات کار به یکی از روش های زیر خاتمه می یابد:
الف – فوت
ب – بازنشستگی
ج – ازکارافتادگی کلی
د – انقضاء مدت در قراردادهای کار با مدت موقت و عدم تجدید صریح یا ضمنی آن
ه – پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است
و – استعفای فرد
ز – فسخ قرارداد به نحوی که در متن قرارداد پیش بینی شده است.
ح – کاهش تولید و تغییرات ساختاری در شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و لزوم تغییرات گسترده در فن آوری مطابق ماده (۹) قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع کشور مصوب 1382
در نهایت توجه داشته باشید که تهیه و تنظیم یک قرارداد کاری که تمامی موارد و شرایط را در خود داشته باشد، اگرچه غیرممکن نیست ولی بسیار سخت و شوار است. از این رو، دقت در الزامات قانونی و حق و حقوق قانونی طرفین قرارداد حائز اهمیت است. برای کسب اطلاع در مورد نحوه تنظیم قراردادهای پرسنلی و مشاهده نمونه های کاربردی برای پرسنل کار موقت، حق الزحمه ای، مشاوره ای و ساعتی، می توانید از لینکی که در بالای همین صفحه ارائه شده است، استفاده نمایید.
توافق نامه حفظ اطلاعات محرمانه شرکت (عدم افشای اسرار تجاری)
دانلود فایل Word و Pdf…