در نتیجه جهانیشدن، سازمانهای بیشتری در حال گسترش بینالمللی هستند که این امر باعث افزایش تحرک و جهانیشدن منابع انسانی میشود. در این شرایط، مدیریت نیروی کار که توسط یک فرهنگ جهانی اداره میشود، برای بخشهای منابع انسانی سازمانها در کشور مبدا به طور فزایندهای دشوار میشود. هماهنگسازی شیوهها و رویههای مدیریت منابع انسانی از طریق توسعه استانداردها در این حوزه، برای اطمینان از اثربخشی فرآیندها و بهبود کیفیت، ضروری است. در این مقاله، تلاشهای استانداردسازی در مدیریت منابع انسانی را مرور کرده و توسعه یک استاندارد کلی برای این حوزه را پیشنهاد میدهیم تا سازمانهای چندملیتی بتوانند به موفقیت منابع انسانی را در کشورهای با فرهنگهای مختلف مدیریت کنند.
مقدمه
تحولات وضعیت اقتصادی کنونی و افزایش جهانیشدن و فشارهای رقابتی، سازمانها را وادار به رعایت استانداردهای بینالمللی کرده است. استانداردهای بینالمللی “اسنادی هستند که از طریق اجماع توسعه یافته و توسط یک نهاد شناختهشده تأیید میشوند و قواعد، دستورالعملها یا ویژگیهای مربوط به فعالیتهای مختلف یا نتایج آنها را برای استفاده مشترک و مکرر تعیین میکنند” تا درجه مطلوبی از نظم و مقررات در یک زمینه خاص حاصل شود (ISO, 1996).
استانداردهای بینالمللی مفید هستند زیرا آخرین دانش در یک حوزه خاص را خلاصه کرده و آن را در دسترس همه قرار میدهند. به این ترتیب، “استانداردها به توسعه و انتقال دانش و تکنیکها کمک میکنند” (ISO, 2011). آنها تجارت، گسترش دانش، پیشرفتهای تکنولوژیکی و بهترین شیوههای مدیریتی را تسهیل میکنند.
این مقاله هدف دارد تا تلاشهای استانداردسازی در حوزه مدیریت منابع انسانی را که توسط سازمانهایی مانند ISO، ANSI، SHRM انجام شده است، مرور کرده و نیاز به ایجاد یک استاندارد کلی در مدیریت منابع انسانی را تأکید کند که توسط تعداد زیادی از سازمانها پذیرفته و شناخته شده و مدیریت منابع انسانی در شرکتهای چندملیتی را سادهتر کند.
گسترش و تأثیر استانداردهای ISO
ISO (سازمان بینالمللی استانداردسازی) یک سازمان مستقل و غیردولتی است که بزرگترین توسعهدهنده استانداردهای بینالمللی به صورت داوطلبانه است. ISO دارای ۱۶۶ کشور عضو از طریق سازمانهای ملی استانداردسازی است. دبیرخانه مرکزی آن در ژنو، سوئیس قرار دارد. در عمل، ISO یک شبکه جهانی است که استانداردهای بینالمللی لازم برای محیط کسبوکار، دولت و کل جامعه را شناسایی میکند، این استانداردها را در مشارکت با بخشهای مرتبط توسعه میدهد، رویههای شفافی را اتخاذ کرده و آنها را در دسترس کل جهان قرار میدهد تا اجرا شوند (ISO, 2011).
استانداردهای بینالمللی توسعهیافته توسط ISO، پایهای برای محصولات و خدمات کیفی، سیستمهای مدیریت عملیاتی (محیطی، ایمنی و غیره) هستند و انجام تجارت آزاد و عادلانه جهانی را تسهیل میکنند. استانداردهای ISO طیف وسیعی از بخشهای اقتصادی را پوشش میدهند. استانداردهای ISO از طریق یک رویه اجماعمحور توسط کارشناسان بینالمللی توسعه مییابند. بنابراین، استانداردهای ISO به اجماع بینالمللی میان ذینفعان از تمام حوزههای مرتبط دست مییابند. به این ترتیب، “اگرچه داوطلبانه هستند، استانداردهای ISO به طور گسترده توسط سازمانهای بخش عمومی و خصوصی شناخته شده، مورد احترام و اجرا قرار میگیرند” (ISO, 2011).
پرکاربردترین استانداردهای ISO، ISO 9001 و ISO 14001 هستند که ممکن است مورد گواهی قرار گیرند که این امر امکان سنجش گسترش آنها در جامعه را فراهم میکند. روند افزایشی تعداد گواهیهای ISO 9001 و ISO 14001 (جدول ۱) نشاندهنده تأثیر و اهمیت این استانداردها در جامعه است (ISO, 2015c). بر اساس دادههای ارائهشده، میتوان تأکید کرد که تعداد گواهیهای ISO 9001 و ISO 14001 به طور مداوم و پایدار به عنوان نتیجه رشد اقتصادی و افزایش کیفیت و محیط زیست افزایش خواهد یافت. با توجه به استفاده فزاینده از این استانداردها، میتوان تأکید کرد که توسعه یک استاندارد تحت ISO مزیت قابل توجهی برای پذیرش کلی چنین استانداردی خواهد بود (Tschopp et al., 2012).
اگرچه استانداردهایی در حوزههای مختلف منابع انسانی وجود دارد (استاندارد مسئولیت اجتماعی ۸۰۰۰، ANSI / SHRM 09001.2012 مدیریت عملکرد، ANSI / SHRM 06001.2012 هزینههای استخدام، ASIS / SHRM WPVI.1-2011 پیشگیری و مداخله در خشونت محل کار، استانداردهای مدیریت منابع انسانی – کانادا، BS ISO 29990:2010 و غیره)، تجربه و شهرت سازمانهایی مانند ISO یک دارایی در شناخت کلی آن خواهد بود.
توسعه استانداردهای بینالمللی در حوزه منابع انسانی
در سال ۲۰۰۹، ANSI (موسسه ملی استانداردهای آمریکا) به SHRM (انجمن مدیریت منابع انسانی) دستور داد تا استانداردهایی را در حوزه منابع انسانی توسعه دهد که بتواند در سازمانهای آمریکایی استفاده و اجرا شود. انجمن مدیریت منابع انسانی (SHRM) “هدفش استفاده از کارآمدترین رویهها و شیوهها در حوزههای مختلف مدیریت منابع انسانی در هر سازمانی بود” (SHRM, 2015a).
تاکنون، SHRM سه استاندارد در حوزه مدیریت منابع انسانی منتشر کرده است: “ANSI / SHRM 06001.2012 – هزینههای استخدام، ANSI / SHRM WPVI.1-2011، پیشگیری و مداخله در خشونت محل کار، و ANSI / SHRM 09001.2012 – مدیریت عملکرد” (SHRM, 2015c). سایر استانداردها در مرحله پیشنویس هستند (شکل ۱).
پس از مراحل توسعه استانداردهای منابع انسانی، دیدگاههایی مطرح شده است که مطابق با آنها رعایت این استانداردها ممکن است بار بوروکراتیک اضافی و غیرضروری برای شرکتها باشد زیرا منجر به ایجاد ارزش افزوده اضافی نمیشوند. بنابراین، بازخورد دریافتشده پس از انتشار اولین استانداردها در حوزههای خاص با اشتیاق همراه نبوده است. در نتیجه، اگرچه متوقف نشده است، سرعت انتشار استانداردهای جدید کاهش یافته است. SHRM معتقد است که برای پذیرش کامل استانداردها، لازم است تا حد امکان توافق گستردهای حاصل شود.

نیاز به یک استاندارد بینالمللی در حوزه منابع انسانی
بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۱۱ باعث فروپاشی بانکهای دیرپا شد که این امر منجر به بازنگری در نقش بخشهای منابع انسانی سازمانها و مشارکت آنها در حاکمیت شرکتی، فرهنگ و عملکرد سازمانی شد (Swingewood, 2013). این بحران نیاز به استانداردسازی در حوزه منابع انسانی را مطرح کرد. تعیین استانداردها در حوزههای منابع انسانی هنوز مشکلساز است زیرا هر سازمان از شیوهها و معیارهای خود استفاده میکند، بر جنبههای مختلف تمرکز میکند، در حالی که اقدامات مورد استفاده برای افزایش بهرهوری متنوع هستند. با این حال، ارزش بالقوه استانداردهای پذیرفتهشده عمومی و حرفهایشدن مدیریت منابع انسانی به طور گستردهتری پذیرفته میشود.
توسعه استانداردهای بینالمللی در حوزه منابع انسانی در حال حاضر در حال انجام است و بر اساس استانداردهای SHRM است. متأسفانه، روند توسعه کند است و یک دیدگاه واحد وجود ندارد. به نظر ما، لازم است یک چارچوب برای ایجاد یک استاندارد واحد در منابع انسانی ایجاد شود و نه ایجاد استانداردهای بیشتر برای حوزههای مختلف منابع انسانی. چنین استانداردی نباید از جزئیات زیادی برخوردار باشد اما باید شامل رویهها و الزامات کلی باشد که توسط تعداد زیادی از سازمانها (اعم از عمومی و خصوصی) پذیرفته شود. موضوعات اصلی که به نظر ما باید ساختار چنین استانداردی را تشکیل دهند، عبارتند از: برنامهریزی منابع انسانی؛ استخدام، انتخاب و یکپارچهسازی؛ حاکمیت منابع انسانی؛ اشتغال پایدار؛ مدیریت عملکرد؛ و شاخصهای منابع انسانی. موضوعات اصلی سپس در مسائل عملی مربوط به منابع انسانی تشریح میشوند.
مزایای ایجاد یک استاندارد پذیرفتهشده عمومی در حوزه مدیریت منابع انسانی عبارتند از: یکنواختی اصطلاحات مورد استفاده در مدیریت منابع انسانی، بهبود کیفیت و دسترسی آسان به استعدادها در بازار کار، بهبود شرایط و روابط کار، افزایش عملکرد سازمانی، کاهش هزینههای منابع انسانی، بهبود کلی کیفیت شیوهها و رویههای سازمانی در حوزه منابع انسانی.


نیاز به یک استاندارد بینالمللی در حوزه منابع انسانی
بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۱۱ باعث فروپاشی بانکهای دیرپا شد که این امر منجر به بازنگری در نقش بخشهای منابع انسانی سازمانها و مشارکت آنها در حاکمیت شرکتی، فرهنگ و عملکرد سازمانی شد (Swingewood, 2013). این بحران نیاز به استانداردسازی در حوزه منابع انسانی را مطرح کرد. تعیین استانداردها در حوزههای منابع انسانی هنوز مشکلساز است زیرا هر سازمان از شیوهها و معیارهای خود استفاده میکند، بر جنبههای مختلف تمرکز میکند، در حالی که اقدامات مورد استفاده برای افزایش بهرهوری متنوع هستند. با این حال، ارزش بالقوه استانداردهای پذیرفتهشده عمومی و حرفهایشدن مدیریت منابع انسانی به طور گستردهتری پذیرفته میشود.
توسعه استانداردهای بینالمللی در حوزه منابع انسانی در حال حاضر در حال انجام است و بر اساس استانداردهای SHRM است. متأسفانه، روند توسعه کند است و یک دیدگاه واحد وجود ندارد. به نظر ما، لازم است یک چارچوب برای ایجاد یک استاندارد واحد در منابع انسانی ایجاد شود و نه ایجاد استانداردهای بیشتر برای حوزههای مختلف منابع انسانی. چنین استانداردی نباید از جزئیات زیادی برخوردار باشد اما باید شامل رویهها و الزامات کلی باشد که توسط تعداد زیادی از سازمانها (اعم از عمومی و خصوصی) پذیرفته شود. موضوعات اصلی که به نظر ما باید ساختار چنین استانداردی را تشکیل دهند، عبارتند از: برنامهریزی منابع انسانی؛ استخدام، انتخاب و یکپارچهسازی؛ حاکمیت منابع انسانی؛ اشتغال پایدار؛ مدیریت عملکرد؛ و شاخصهای منابع انسانی. موضوعات اصلی سپس در مسائل عملی مربوط به منابع انسانی تشریح میشوند.
مزایای ایجاد یک استاندارد پذیرفتهشده عمومی در حوزه مدیریت منابع انسانی عبارتند از: یکنواختی اصطلاحات مورد استفاده در مدیریت منابع انسانی، بهبود کیفیت و دسترسی آسان به استعدادها در بازار کار، بهبود شرایط و روابط کار، افزایش عملکرد سازمانی، کاهش هزینههای منابع انسانی، بهبود کلی کیفیت شیوهها و رویههای سازمانی در حوزه منابع انسانی.
نتیجه گیری
تصویب یک استاندارد پذیرفتهشده جهانی در حوزه منابع انسانی، با توجه به اینکه اکثر کشورها عضو ISO هستند، میتواند باعث هماهنگی الگوها و فرآیندهای منابع انسانی و تغییر مدلهای کسبوکار شود. اگر شرکتهای چندملیتی این استانداردها را بپذیرند و از تأمینکنندگان بخواهند که همین کار را انجام دهند، تغییر گستردهای در رویکرد منابع انسانی درون سازمان ایجاد خواهد شد.
شرکتهایی که به چنین استانداردهایی در حوزه منابع انسانی پایبند باشند، از اعتبار و شهرت بیشتری در بخشهایی که فعالیت میکنند، بهرهمند خواهند شد. معرفی استاندارد منابع انسانی فرصتی برای SMEها نیز هست، زیرا آنها میتوانند از دانش به دست آمده از سازمانهای بزرگ استفاده کنند (Jacobs, 2013). هر SME نمیتواند یک متخصص منابع انسانی داشته باشد، اما میتواند از استانداردهای توسعهیافته بر اساس تجربه بسیاری از متخصصان منابع انسانی استفاده کند.
استانداردهای بینالمللی در حوزه منابع انسانی میتوانند بهترین و گستردهترین شیوهها را در این حوزه خلاصه کرده و آنها را در دسترس همه قرار دهند. در یک شرکت چندملیتی، مدیریت منابع انسانی از زمان انتشار و شناخت استانداردهای بینالمللی، سازگارتر و هماهنگتر خواهد بود. شاخصهای منابع انسانی اگر بر اساس یک استاندارد جهانی شناختهشده محاسبه شوند، قابل مقایسه خواهند بود.
در بیشتر حوزههایی که استانداردها معرفی شدهاند، استانداردها مفید بودهاند و از شرکتها در کاهش هزینهها و توسعه جهانی حمایت کردهاند. استانداردها اکنون یک زبان جهانی هستند که میتوانند توسط هر کسی بدون توجه به فرهنگ ملی یا سازمانی درک شوند. بنابراین، نویسندگان معتقدند که توسعه و شناخت یک استاندارد پذیرفتهشده عمومی در حوزه منابع انسانی قطعی است، حتی اگر مدت زمان بیشتری طول بکشد. منابع انسانی مهمترین منبع هر کسبوکار یا فعالیتی است و در نتیجه، استفاده از بهترین شیوهها در مدیریت منابع انسانی یک مزیت رقابتی برای هر سازمانی خواهد بود.
منابع
Bocean, C.-G., & Sitnikov, C. S. (n.d.). Setting international standards in human resources. University of Craiova.
Constantinescu D., Ogarcă R., Bocean C., Barbu C., Băloi C. (2008), Management. Structural. Process, Editura Universitaria Craiova.
Igwe A., Onwumere J. U. J., Egbo O.P., Human Resource Management, International Labour Standards and Globalization, Developing Country Studies, Vol.4, No. 26, 2014, pp.159-165.
ISO, ISO/IEC Guide 2 (1996), ISO, Geneve.
ISO, ISO 26000: (2010) Guidance on social responsibility, ISO, Geneve.
ISO, ISO in brief (2011), International Standards for a sustainable world, ISO, Geneve.
ISO, ISO/TC 260 (2014) Human Resource Management – Strategic Business Plan, Geneve.
ISO, ISO/TC 260 Human resource management, available at http://www.iso.org/iso/standards_development/technical_committees/other_bodies/iso_technical_committee.htm?commit=628737, accessed at 19.01.2015a.
ISO, Standards catalogue – ISO/TC 260 Human resource management, available at http://www.iso.org/iso/home/store/catalogue_tc/catalogue_tc_browse.htm?commit=628737&development=on, accessed at 19.01.2015b.
ISO, ISO Survey, available at http://www.iso.org/iso/iso-survey accessed at 21.01.2015c.
Jacobs K. (2013), Does HR need professional standards? 12 Nov 2013, available at http://www.hrmagazine.co.uk/hro/features/1140409/hr-professional-standards, accessed at 16.01.2015.
SHRM, Human Resource Management Standards, available at http://www.shrm.org/hrstandards/pages/default.aspx, accessed at 15.01.2015a.
SHRM, Published Standards, available at http://www.shrm.org/hrstandards/ publishedstandards/pages/default.aspx, accessed at 15.01.2015b.
SHRM, Active Standards Projects, available at http://www.shrm.org/hrstandards/activestandardsprojects/pages/default.aspx, accessed at 15.01.2015c.
Swingewood Sally. (2013), BSI to define HR standards for people valuation, September, available at http://www.recruiter.co.uk/analysis/2013/09/ bsi-to-define-hr-standards-for-people-valuation, accessed at 18.01.2015.
Tschopp, D., Wells, S., Barney, D.( 2012), The Institutional Promotion of Corporate Social Responsibility Reporting, Journal of Academic and Business Ethics, No. 5, pp. 1-18.